Tıbbi açıdan koilonychia olarak adlandırılan kaşık tırnak hastalığı, düzleşme ile kendini gösterir. Devamında ise tırnağın yüzeyinde çukurlaşma oluşarak zamanla kavisli görünüm halini alır. Bu rahatsızlığın ilerlemesiyle beraber merkez kısmının daha çökük lateral bölümün ise bombeli bir şekle gelmesi tipiktir.
Kaşık Tırnak Hastalığın Altında Yatan Etkenler Nelerdir?
Kaşık tırnak hastalığının yaygın nedenleri arasında kan akışında ya da kan üretiminde oluşabilecekler problemler yer alabilir. Bu anlamda kan hücrelerinin üretimini negatif etkileyecek demir eksikliği hastalığın başlıca sebeplerindendir. Buradan hareketle demir eksikliğine bağlı gelişen anemi rahatsızlığını taşıyan kişilerin ortalama olarak %5 'inde bu rahatsızlık görülebilir. Genel olarak kaşık tırnak nedenleri ise aşağıdaki gibi sıralanabilir;
Hemokromatozis: Genetik yatkınlıktan kaynaklı demir depolanmasında sorun oluşur ve hastaların hemen hemen yarısında el ile ayakları etkileyen bu rahatsızlık görülebilir.
Bazı otoimmun hastalıklar: Raynaud sendromu, skleroderma, sedef ya da lupus gibi bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar varlığı düşük oranda bu probleme neden olabilir.
Hormonal bozukluklar: Özellikle tiroitlerin yetersiz çalıştığı hastalarda tırnakların büyümesinin yavaşlaması ile beraber kırılgan yapı alması olasıdır. İnsülin dengesinin bozulduğu diyabet hastalarında da kan akışının yeterli iletilememesi benzer problemleri oluşturabilir.
Plummer-Vinson Sendromu: Yemek borusunu kaplayan bağ dokusunun zarar görmesiyle kişilerde yutma güçlüğü yaşanabilir. Buna bağlı olarak demir emiliminin bozulması hastalığa zemin hazırlayabilir.
Beslenme yetersizliği: Demir ile beraber vücutta B ve C vitaminlerinin, selenyumun, çinkonun ve bazı aminoasitlerin eksikliği bu rahatsızlığı tetikleyen unsurlardır.
Cilt ve enfeksiyonel hastalıkların varlığı: Bölgesel oluşan mantar enfeksiyonu ile liken planus ve trakionişi gibi rahatsızlıklar tetikleyici rol üstlenebilir.
Bağırsak problemleri: Bağırsak sağlığı bozulan kişilerin mineral ve vitamin emilimleri düşer, böylece vücutta demirin depolanması ve kullanılabilmesi aksayabilir. Özellikle çölyak hastalığı, oniki parmakta ülser, ülseratif kolit gibi durumlar oldukça etkilidir.
Mesleki kaşık tırnak oluşumu: Kişinin çalıştığı ortam gereği organik çözgenlere, petrol benzeri yağlara ya da zorlayıcı travmalara maruz kalıyorsa deformasyon oluşabilir.
Kaşık Tırnak Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Kaşık tırnak belirtileri arasında en çok göze çarpan semptomlar kavisli görünümdür. Bu anlamda kaşık tırnak rahatsızlığının başlıca belirtileri olarak içbükey eğimleşen yüzeyin kavis kazanması örnek verilebilir. Ayrıca oluşan bu girintiler dikey ya da yatay hattında ilerleyebilir, yapısal büyüme gerçekleştiğinde kademeli bir girinti oluşabilir.
Bunun yanında hastalığın altında yatan problemlerde dengesiz beslenme ve vitamin eksikliği olduğu için genel sağlık sorunları da ilk belirtilerden olabilir. Bu genel belirtiler arasında yorgunluk, uyku problemi, unutkanlık, kabızlık, yaraların yavaş iyileşmesi, sık sık enfeksiyon geçirme gibi durumlar vardır. Aynı zamanda daha çok el bölgesinde dikkat çeken kaşık görünümü, zayıf, incelmiş ve kırılgan tırnaklar teşhis konulurken önemlidir.
Kaşık Tırnak Hastalığında Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Kaşık tırnak tanı yöntemleri öncesinde alanında uzman bir doktorun fiziksel muayenesinden geçilmesi gerekir. Sonrasında fiziksel muayenede yüzeysel farklılıklar görülerek kolaylıkla tespit edilebilir. Dikkat edilmesi gereken nokta ise kaşık tırnağa neden olan faktörlerin belirlenmesidir. Eğer genetik bozukluk ailede söz konusu değilse beslenme yetersizliğine bağlı mikro ve makro molekül eksikliği göz önüne alınabilir.
Öncelik olarak demir, B ve C vitaminlerinin eksikliğine yönelik kan testleri yapılması kritiktir. Bunun yanında tam kan sayımı yani hemogram testi yapılarak hormon seviyeleri ve antikor düzeylerine de bakılarak kronik hastalıklar hakkında bir fikir sahibi olunabilir. Ayrıca su damlası testi olarak bilinen fiziksel bir uygulama diğer alternatiflerdendir. Çukurlaştığı düşünülen yüzeye damlatılan su damlacıklarının biriktiği gözlenirse konulan teşhis güçlenir.
Tüm bu süreçte kişinin sağlık profilinin çıkarılması için tetkikler yapılarak özel rapor hazırlanabilir. Bu sayede kişinin tıbbi ve aile geçmişi de değerlendirilerek beslenme ve yaşam profilleri hakkında dokümantasyon çıkarılabilir. Bu çıkarımlar kişinin hastalığının seyri, ilerleme hızı ve ek semptomlarının bilinmesini kolaylaştırılır ve tedavi takviminin verimliliğini arttırabilir.
Kaşık Tırnak İçin Tedavi Yöntemleri
Kaşık tırnak tedavisi uzun süreli takip ve kontrol gerektiren bir süreci ifade eder. Bunun temel nedeni ise hastalığın altında yatan başka bir sorunun olmasıdır. Örnek verilecek olursa demir eksikliği anemisi hastalarında sıkça görülen bu problemin ilaçla tedavisinin mümkün olmasıdır.
Eğer kişiye demir eksikliği teşhisi konmuşsa kişiye demir haplarını reçete ederek problemin kaynağını çözebilir. Bununla birlikte demir ağırlıklı beslenmenin önemli olması diyetisyen eşliğinde liste hazırlanmasını önemli kılar. Genel anlamda bu rahatsızlık için uygulanabilecek tedavi yöntemleri aşağıdaki gibi sıralanabilir;
Otoimmun hastalığı olan kişinin kaşık tırnak sorununu yenebilmesi için bağışıklık sistemini dengede tutması önemlidir. Bu yönde anti-inflamatuar özellikli takviye edici ürünler doktor tarafından reçete edilebilir. Bunun yanında turunçgiller, Omega 3, keten tohumu gibi bitkisel ya da hayvansal gıdalar öğünlere eklenerek hastalığın başlıca kaynağı sonlandırılabilir.
Kansızlık problemlerinin demir hapı ya da demir iğnesi ile giderilmesi ortalama olarak 3-4 ay gibi bir süreyi bulabilir. Bu nedenle yapısal bozukluğun oluştuğu bu rahatsızlığın tedaviye cevap verme süresi 4 ile 6 ay arasında değişkenlik gösterebilir. Ek olarak B12 eksikliğine bağlı demir bağlama kapasitesi kişide düşerek pernisiyöz anemigörülebilir. Bu problemin çözümünde B12 vitaminlerinin düzenli hap olarak alınması önemlidir ve B12 vitamini yağda çözünen özellikte olduğu için 3-4 ay gibi bir sürede depolarını doldurabilir.
Eğer mantar enfeksiyonu kişide görülüyorsa oral yolla alınan antibiyotik tedavisi ile birlikte antiseptik kremler kullanılabilir. Aynı zamanda temiz koşulların sağlanması, düzenli sabunlu suyla yıkanması ve kuru tutulması tedavi sürecini destekleyebilir.
Tüm bu bilgiler ışığında hastalığın altında yatan durumlar ortadan kalktığında el ve ayak bölümünü etkileyen bu problem de iyileşebilir. Tedaviye kişi cevap verdiğinde tekrardan tırnağın uzama süresine bağlı iyileşme süreci 2-6 aylık bir zamanı kapsayabilir. Özellikle ayak bölümünde iyileşme 1,5 yıl gibi bir süreyi alabilir.