Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) destekli projeler, tarım ve bitki sağlığı alanında büyük yenilikler sunmaya devam ediyor. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat fakültesi’nden Prof. Dr. Kadriye Çağlayan liderliğinde yürütülen iki önemli proje, turunçgil ve maviyemiş (yaban mersini) bitkilerine yönelik hastalıklarla mücadelede yenilikler içeriyor.

TURUNÇGİL SEKTÖRÜNE BÜYÜK KATKI: STUBBORN HASTALIĞI ARAŞTIRMASI

TÜBİTAK 223O524 numaralı proje kapsamında, turunçgillerde büyük kayıplara neden olan Spiroplasma citri bakterisinin genetik analizi yapılıyor. Adana ve Hatay bölgesinde yürütülen çalışmada, 40 yıl önce izole edilen örnekler ile günümüzde hastalığa yakalanmış turunçgil ağaçlarından alınan örnekler kıyaslanıyor.

Yeni nesil sekans analizi ve Oxford Nanopore Teknolojisi gibi ileri moleküler yöntemler kullanılarak, hastalığın yayılımı ve genetik değişimleri detaylı bir şekilde inceleniyor. Çalışma sadece Türkiye için değil, dünya genelinde de ilk niteliğinde olacak ve uluslararası bilim camiasına önemli veriler sunacak.

Proje Ekibi: Prof Dr Kadriye Çağlayan (Yürütücü)) Araştırmacılar: Dr. Öğret. Üyesi Işıl Tulum ( İstanbul Üniversitesi) Doç. Dr. Müge Kamiloğlu (HMKÜ) Doç. Dr. Kamuran Kaya (HMKÜ) Dr. Öğrt. Üyesi Başak Ulaşlı (HMKÜ) Büşra Kara (HMKÜ- Doktora bursiyeri) Kayhan Derecik (İstanbul Üniversitesi- Doktora sonrası bursiyer)

MAVİYEMİŞ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE YENİ UFUKLAR

TÜBİTAK 122O402 numaralı ikinci proje ise, maviyemiş mozaik hastalığına (Blueberry mosaic associated virus - BlMaV) karşı yürütülen detaylı bir araştırmayı içeriyor. Karadeniz Bölgesi'nde yetişen yabani ve kültüre alınmış maviyemiş türleri üzerindeki etkileri incelenen virüsün, genetik yapısı ve yayılma mekanizması ilk kez Türkiye’de araştırıldı.

Çalışma kapsamında, virüsün tüm genomu dizilenerek dünya çapında karşılaştırmalar yapıldı ve virüsün yayılmasına sebep olan vektörler belirlendi. Ayrıca, virüsten arındırılmış sağlıklı fidelerin üretim yöntemleri geliştirildi.

Proje Ekibi:Prof Dr Kadriye Çağlayan (Yürütücü) Araştırmacılar: Doç. Dr. M. Fatih Tok (HMKÜ) Doç. Dr. Özgün Kalkışım (Recep Tayyip Üniversitesi) Dr. Bahar Tunç (Erciyes Üniversitesi) Kamil Köftecikara (HMKÜ)-Lisans bursiyeri Rengin Akkan (HMKÜ)- Doktora bursiyeri.

BİLİMSEL KATKILAR VE GELECEK ÇALIŞMALAR

Her iki proje de Türkiye’nin tarımsal üretimini tehdit eden hastalıklarla mücadelede bilimsel bir temel oluşturuyor. Proje sonuçları uluslararası bilim dergilerinde yayımlanacak ve hem Türkiye’de hem de dünya genelinde tarım sektörüne büyük katkılar sağlayacak.

TÜBİTAK’ın desteklediği bu araştırmalar, biyoteknolojik yöntemlerin tarımda nasıl devrim yaratabileceğini gözler önüne sererken, ülkemizin bilim insanlarının küresel ölçekteki önemini de bir kez daha kanıtlıyor.