Köklü tarihiyle günümüz hayatına pek çok değer katan Antakya’da, ortak miras olarak kabul edilebilecek bu değerlerin başında da Antakya’nın son 200 yılına tanıklık etmiş tarihi evleri bulunuyor. Antakya’nın kendine özgü dar sokaklarını biçimlendiren ve bu sokaklara hayat veren tarihi evler, ziyaretçilerini yüksek bir duvarın arkasına saklanmış avlusunda karşılıyor.

YAPILARA MEKAN OLAN ANTAKYA

Antakya’nın evlerinin tarihi son iki yüzyıl değil iki bin yıl öncesine dayanıyor. Tarih boyunca güzel bir yerleşim alanı olarak Antakya, sanatın inceliğiyle yoğrulmuş yapılara mekan olmaya devam ediyor. Antakya evleri birçok yönden zenginlik gösteriyor. Evlerin planları, yapımında kullanılan malzemeleri, mimari üslubu gibi birçok özellik Antakya evlerine kişilik kazandırırken, Genellikle iki katlı olan bu evlerin, Antakya’nın dar sokaklarıyla çok az ilişkisi olacak şekilde yapılmış bulunuyor. Birbirlerine o kadar yakınlar ki, camdan cama, yada çatıdan çatıya birbirlerinin üzerine atlanabilir yakınlıktalar. 

GENİŞ BİR AVLU SİZİ KARŞILAR

Antakya evlerine girdiğiniz zaman, dar kapının ardında geniş bir avlu sizi karşılar. Bu nedenle Antakya evlerinin dış kapı eşiğinden içeri girmediğiniz sürece sizin için orası bir sır olacaktır. Antakyalılar’ın evlerine girdiğinizde ise iç bahçenin yer aldığı avludan başlayarak bir mimari ve estetik güzellikler bütünü ile karşınıza çıkar Antakya evleri. Aslında Antakya sokaklarına kişilik kazandıran unsur bu tarihi evlerdir. O kadar iç içe, o kadar yakındırlar ki, bir de yüksek duvarlar örüldüğünde dar sokaklar efsanesi ortaya çıkmış durumda. Sokaklarında yola göre evler değil, evlere göre yolun şekillendiğini görürsünüz. Antakya’nın tarihi ve kültürüyle anlatıldığı “Çağlar İçinde Antakya” kitabında Prof. Ataman Demir, Antakya evlerinin özelliklerini teker teker ele alıyor, bu kültür mirasını geleceğe taşıyor.

350 EV KORUMA ALTINDA

Tarihi Antakya evleri yoğunlukla Eski Antakya olarak tanımlanan Asi Nehri ile Habib-i Neccar Dağı arasındaki bölgede, özellikle Kurtuluş Caddesi ve çevresinde görülüyor. Gazi Paşa Caddesi’nde Aleksi Kazancı evi, Oğuzlar Caddesi Müftü Çıkmazı’nda Zeki Efendi evi, Terziler Sokak’ta Kuseyri Ailesi’nin evi, Kantara Mahallesi Müftü Çıkmazı’nda Kuseyri Ailesi’ne ait evler, Kurtuluş Caddesi Döner Sokak’ta bulunan Saklı Ev bunlardan sadece birkaçı. Kurtuluş Caddesi üzerinde ve ona açılan ara sokaklarda yüzlerce tarihi ev döneminin özelliklerini koruyor. Tescili yapılarak koruma altına alınmış 350 civarında tarihi ev bulunuyor, ancak bir o kadar daha restore edilmeyi bekleyen ev var. (MUSTAFA SAĞLAM)